Column predikant - december 2025

Leven en licht

Afgelopen zondag waren er zestig mensen in onze kerk bij de gedachtenisdienst. Het was heel indrukwekkend om te zien hoe iedereen naar voren liep om een kaarsje aan te steken. Denkend aan een geliefde. Een aantal mensen die we herdachten werden bij name genoemd: Jette Bloemsma, Renske Mook en Ties van Venetië. Ze waren heel belangrijk voor onze kerkgemeenschap en ermee vergroeid. We missen ze nog elke week.

Ook de naam van Louis Bakker klonk in deze dienst. Hij was meer op de achtergrond aanwezig. Toch heb ik veel van hem geleerd. Louis had een probleem met het woord ‘God’. Ooit zei hij in een gesprek dat je God ook gewoon het Leven zou kunnen noemen. Zijn opmerking bleef hangen en zette me aan het denken. Aanvankelijk verzette ik me tegen die gedachte. Het leven kan wreed zijn, dacht ik, daar wil ik God niet mee associëren. Maar uiteindelijk ging ik beseffen dat Louis gelijk had. Leven is nooit wreed. Leven is iets wat zich ontworstelt aan de dood. In de Bijbel wordt God dan ook niet vereenzelvigd met de natuur, maar met het leven. Het eerste scheppingsverhaal, waarin een door water bedekte aarde tot aanzijn, tot bloei en tot leven komt, is daar het mooiste voorbeeld van.

Op eenzelfde wijze zou je God – als je niets kunt met dat woord – ook het Licht kunnen noemen. Leven en licht doorbreken de natuur met hoop. Niet op abstracte wijze, maar heel concreet en lijfelijk. Zoals bij de geboorte van een kind. Creatio ex nihilo – ja, in feite geldt dat voor elke geboorte. Leven is licht dat vanuit het donker ontstaat. Vanuit het niets. Niemand weet hoe dat werkt. Het is zelfs voor wetenschappers een raadsel.

Ook het feest van Kerst viert dat geheim. Met dezelfde symboliek. God als kwestbaar kind in de wereld. Licht aan de hemel dat wijzen uit het oosten toont dat het mysterie zich bevrijdt van abstracties. Door de ogen van een kind – ja, van elk kind – kijkt het wezen van dit bestaan ons aan. Breekbaar en ontroerend.    

Ook de natuur kijkt ons vandaag de dag aan met die verwachtingsvolle blik. De natuur snakt naar leven, echt leven dat niet de dood dient, maar de schepper van het al. Kerst is dan ook een feest dat om betrokkenheid vraagt. ‘Komt laten wij aanbidden.’

ds. Karl van Klaveren